BLOG

Czy można domagać się zadośćuczynienia za śmierć dziecka, które się jeszcze nie narodziło? Pytanie na pierwszy rzut oka wydaje się nieco 'abstrakcyjne' a może nawet absurdalne. Nic bardziej mylnego, tematem zajmował się już dwukrotnie Sąd Najwyższy, ostatnio w sprawie o sygnaturze III CSK 113/14. Życie, jak widać, dostarcza sądom coraz trudniejsze przypadki, a sądy, w zgodzie z przepisami prawa, muszą te przypadki sprawiedliwie ocenić.

Obie sprawy, rozstrzygane przez SN, ta powyżej, i wcześniejsza o sygnaturze I CSK 282/11, dotyczyły wypadków komunikacyjnych, w których zginęły kobiety w zaawansowanej ciąży, odpowiednio w 37 i 34 tygodniu. Różnica była tylko taka, że w jednej sprawie dziecko przyszło na świat – chociaż martwe – wskutek cesarskiego cięcia, w drugiej zginęło wraz z matką, w jej łonie. Pytanie, z jakim musiał zmierzyć się Sąd Najwyższy,dotyczyło możliwości przyznania zadośćuczynienia na rzecz dziadków nienarodzonych wnuków.

Podstawę roszczeń dziadków stanowił dodany przed kilku laty art. 446 § 4 Kodeksu cywilnego, który oprócz odszkodowania za pogorszenie sytuacji materialnej wskutek śmierci osoby bliskiej, umożliwia zasądzenie od sprawy (jego ubezpieczyciela) zadośćuczynienie pieniężne za krzywdę i cierpienie doznane przez osoby najbliższe poszkodowanego-ofiary.

Sąd Najwyższy, w rozstrzygnięciu w sprawie ICSK 282/11, uznał, że od chwili poczęcia dziecko nienarodzone może być uważane przez rodziców (ale także dziadków) za dziecko (wnuka). Pomimo tego precendensowego rozstrzygnięcia, sądy niższej instancji, w sprawie rozstrzyganej przez SN pod sygnaturą III CSK 113/14, odmówiły dziadkom nienarodzonego zadośćuczynienia, argumentując, że skoro nie przyszedł on na świat, to nie stał się podmiotem praw.

Z tą argumentacją nie zgodził się Sąd Najwyższy, i po raz drugi potwierdził, że można przyznać zadośćuczynienie za spowodowaną deliktem śmierć dziecka jeszcze nienarodzonego, jeśli było zdolne do samodzielnego życia.Tworzy się więc już ugruntowana linia orzecznictwa Sądu Najwyższego w tym zakresie (na marginesie: prawnicy bardzo często posługują się terminem: ‘ugruntowana linia orzecznictwa’, jeżeli oczywiście potwierdza ona przedstawianą przez nich argumentację).

Jeszcze jedno na temat ostatniego orzeczenia: pomimo uznania, że orzeczenia sądu okręgowego i apelacyjnego były wadliwe, Sąd Najwyższy uznał, że wysokość przyznanego zadośćuczynienia (100 tys. zł) była odpowiednia, ponieważ uwzględniała fakt zaawansowanej ciąży zmarłej w wypadku, i nie ma podstaw do jej podwyższania. Pomimo więc, że zwycięstwo pełnomocnika skarżących przed SN było ‘pyrrusowe, chwała mu za wkład w powstanie ‘ugruntowanej linii…’